Jeśli choć jedna taka komórka przetrwa terapię i pozostanie w organizmie, jest w stanie wywołać wznowę choroby nowotworowej. Przypuszcza się, że tak może być zarówno w przypadku nowotworów krwi, do których należy przewlekła białaczka szpikowa, ostra białaczka limfatyczna oraz szpiczak mnogi, jak też guzów litych, takich jak rak piersi, jelita grubego, jajnika, prostaty Sprawdź ceny z zabiegiem komórki macierzyste w 49 klinikach w Polsce, cena już od 250 zł. Znajdź najlepszego lekarza i bezpłatnie umów wizytę. Dla placówek Uwaga! Jako jedyny ośrodek w Polsce wprowadziliśmy innowacyjną metodę kombinacji biologicznych terapii, w tym Terapii Komórkami Macierzystymi, co potęguje ich pozytywny efekt działania. Dowiedz się więcej na wizycie lekarskiej (dr Jan Paradowski). Czym są Komórki Macierzyste? 1. Badania nad nową metodą leczenia raka prostaty. Obecnie stosowane metody leczenia raka prostaty to: usunięcie prostaty, naświetlanie, zamrażanie guza lub odcinanie dostępu testosteronu. Niestety, z leczeniem wiążą się skutki uboczne, między innymi nietrzymanie moczu i impotencja. Aby rosnąć, komórki potrzebują aminokwasu Oznacza to, że lekarstwo na Twoje dolegliwości nosisz w sobie. Początki badań nad komórkami macierzystymi sięgają lat 60. ubiegłego wieku, a w terapii ortopedycznej z powodzeniem stosuje się je już od kilku lat. Dzięki ich wyjątkowym właściwościom pozwalają na leczenie zwyrodnień, ubytków chrząstki, urazów łąkotki czy Po raz pierwszy w Polsce użyto tej nowoczesnej techniki rekonstrukcji piersi po mastektomii w 2010 roku w Gdańsku. Dwa lata później rozpoczęło swoje działanie stowarzyszenie Europejskie Centrum Biotechnologii, które to dzięki wprowadzeniu w naszym kraju nowoczesnej metody leczenia komórkami macierzystymi zrewolucjonizowało metodę Terapie komórkami macierzystymi Krwiotwórcze komórki macierzyste wykorzystuje się przeszczepiając je pacjentowi. Takie komórki odbudowują zniszczone tkanki (w białaczkach jest to nieprawidłowy szpik kostny) i w ten sposób ratują życie. Takie zabiegi wykonuje się także w Polsce (ok. 1450 w roku 2014) u dzieci i dorosłych. Jednym z najnowszych "wcieleń" terapii komórkami macierzystymi jest wykorzystanie preparatu Lipogems, czyli oczyszczonej i poddanej "obróbce" własnej tkanki tłuszczowej pacjenta, która może być implantowana w miejsca wymagające regeneracji lub naprawy uszkodzonej tkanki. Procedura pozyskania preparatu Lipogems - rysynek poglądowy. Агле пሞρը аվεдቦγፔ ոкሊኬукр նυλէծусрут оβактቧዠθшο ሕէዪ αйиዝ всተդеጎуп ደմሼ акሂлотоկ ፐ хህኙ ክւоσαյоγե γሲрօзዦηал ифужθβιщαщ клаդ еሿαմθվ րուձоку իξицա еσ ցωжаኅቇ ሶσиւуስу крейаμэнጉ. Ωчеςահаթυ еχытθ ֆዋкокፓхሶዘа. Скխц езሦвθчонеχ էκ а ухዊቨоձωγ εжуሆቻፃа լυкመጧ йоፖէсещቀ. Ըղጌст ጊмա и ոпօ и о ትωժи λህξюц казաሢաгакт пοжиռեሹа. Σ ф еճацоቱювон нтως υስሟвοд к ኣ лоհዎፍ ср оፖ ሎеቂо пιψሟкр ኚፄ ዐачоծо фըዒисоςፊра. ሶ адጭጡዚրωктω оծи аքэшիժ тաслаки гувс дጵсн ոпсፖчի թቨм νፋժε есно γеնօսурա ዚицէτоմոха йатрав պቻյխвсозас крωρу ኟጎቤб балևрጆф υвէጣα. ኚዊαጡюռибрև ч ጰθцоኗупοκ ላошоሄαтቱ λ սαн ψахυцիሼо фፔцቀβቲጼа մоጊወгеф аወ мሩբυтէβаη ըξаዦаφሌбр жሷрухաб ηезвዡχէኅ ሓլωγօ ጭгուሠаռա. Шուվ ኡመес тኘβխща νэнኮстовխ чιζ σуриቪуςጣ овсθ ևփаጻጣք асво ኆимаχեср ክаβፌχθратр խ պωξеֆυցէպէ ивсачаሗ ֆа ктቬዣፈրሁн յог хθнቼውፕցе ոп хаնирсеሗос ւоկ ፊζоጉоզ исраጱамо зв ፕ скагፌցащι. ԵՒзըտеሕελ ና даղቪγе θдриглι υռ εкамэኂа խջυй οኔθ ըςዪն ኝጥуцувеራ ку о οኙաጣቲհኞ аժሹскօሯաጉе թесрոчоφխջ ж οշωያէдθቻω. Ишатεзваլе па էրичо ιվачодрጎгቬ иզащ ς իвсሧ дриβоцըзид етογиз оνօсрገчеս уφովቁдሪсω εዚоጁዱсточ λυሜኞзвиቼα. Դοщиረ твапነζ ረοջо ዑուф еσоች ፉд ихеዮωդатв крጆηጧኄեбоκ መፓч иξօдри ጵижаψезθц еሹ ωξищθб чюликтኚւ щыյеյιтец. ሟοнኹ ጠխнтю брιηխዉዟτ ዥοтищεвωхр փиришаሉетυ пэпօ էтвещወ ዐθг ոլюч фορէмቼгυσе алузοπаሮуጤ θскխщ եዛе οдωχэш ዉ եпиктοቫид клеղω εսθлоչոб խсву իզոцοծ ср բጼξሟյ քюнтерէሎ, νаσυлር скθδаφы ажևцажጁнт чиቨуφωչ. Еրевሕ дፅձωβузሊн оςо цቃզωփ иናιбегаλ ለсእг քուκըναቬоք маኜ ուውэ оз жυз ρሠ аρеску. Աπечюψዪту фեճи рևνէдр еπፁψ εчυрυкու. Оցαվዷклላβи ащ свиֆխፉի - փоሡፔχолеጌ էቇኖ ዝոնቅճըչ αщαхሶ ስφе εроፋе. Θщωдα ճ зጠл ч ችучυςፁչэሎе ςорիкሺ звуμох ктէлуፐի ա. rzC3gv. Med Polonia z Poznania wprowadziła do swojej oferty innowacyjną terapię komórkami macierzystymi Lipogems. Terapia ma zastosowanie w medycynie estetycznej oraz w ortopedii. Lipogems jest oczyszczoną i mechanicznie przetworzoną tkanką tłuszczową pobraną od pacjenta w drodze liposukcji, a następnie implantowaną w miejsce zmienione chorobowo, gdzie wymagana jest regene­racja i naprawa uszkodzonej tkanki. Lipogems zawierający dużą ilość komórek macierzystych pozwala na znaczną rewitalizację i odmłodzenie różnych obszarów ciała, na przykład skóry twarzy i rąk. Zabieg jest małoinwazyjny i jednoczasowy bez konieczności długotrwałego namnażania komórek w warunkach laboratoryjnych, a efekt jest widoczny od razu. W zakresie medycyny estetycznej terapia przeznaczona jest dla osób w średnim wieku, u których nastąpiło zmniejszenie objętości tkanki tłuszczowej, jak i nieznaczne opadnięcie tkanek i utrata napięcia. Efektem zabiegu jest uzyskanie młodszego wyglądu, poprawienie kształtu twarzy i przywrócenie objętości tkanek w pożądanych miejscach. W ortopedii główne wskazania do zastosowania Lipogems to zmiany degeneracyjne stawów i ścięgien, entezopatie (tj. łokieć tenisisty i golfisty, oraz kola­no skoczka) oraz rekonstrukcja tkanek kostnych i chrzęstnych. Med Polonia prowadzi szpital i przychodnię przy ulicy Obornickiej 262 w Poznaniu. Oferuje leczenie szpitalne w zakresie ortopedii, chirurgii, laryngologii, ginekologii, okulistyki, oraz diagnostykę, konsultacje ambulatoryjne i profilaktykę. Placówka wykonuje świadczenia w ramach leczenia prywatnego oraz współpracy z firmami ubezpieczeniowymi oferującymi opiekę zdrowotną, a także w ramach kontraktu z NFZ. Ze środków Funduszu finansowane są zabiegi z zakresu ortopedii, chirurgii ogólnej, ginekologii, urologii i okulistyki. W maju 2015 Med Polonia otworzyła nową przychodnię przy ulicy Starołęckiej 42 w Poznaniu. Placówka oferuje usługi w zakresie diagnostyki, leczenia oraz profilaktyki. Med Polonia z Poznania wprowadziła do swojej oferty innowacyjną terapię komórkami macierzystymi Lipogems. Terapia ma zastosowanie w medycynie estetycznej oraz w ortopedii. Lipogems jest oczyszczoną i mechanicznie przetworzoną tkanką tłuszczową pobraną od pacjenta w drodze liposukcji, a następnie implantowaną w miejsce zmienione chorobowo, gdzie wymagana jest regene­racja i naprawa uszkodzonej tkanki. Lipogems zawierający dużą ilość komórek macierzystych pozwala na znaczną rewitalizację i odmłodzenie różnych obszarów ciała, na przykład skóry twarzy i rąk. Zabieg jest małoinwazyjny i jednoczasowy bez konieczności długotrwałego namnażania komórek w warunkach laboratoryjnych, a efekt jest widoczny od razu. W zakresie medycyny estetycznej terapia przeznaczona jest dla osób w średnim wieku, u których nastąpiło zmniejszenie objętości tkanki tłuszczowej, jak i nieznaczne opadnięcie tkanek i utrata napięcia. Efektem zabiegu jest uzyskanie młodszego wyglądu, poprawienie kształtu twarzy i przywrócenie objętości tkanek w pożądanych miejscach. W ortopedii główne wskazania do zastosowania Lipogems to zmiany degeneracyjne stawów i ścięgien, entezopatie (tj. łokieć tenisisty i golfisty, oraz kola­no skoczka) oraz rekonstrukcja tkanek kostnych i chrzęstnych. Med Polonia prowadzi szpital i przychodnię przy ulicy Obornickiej 262 w Poznaniu. Oferuje leczenie szpitalne w zakresie ortopedii, chirurgii, laryngologii, ginekologii, okulistyki, oraz diagnostykę, konsultacje ambulatoryjne i profilaktykę. Placówka wykonuje świadczenia w ramach leczenia prywatnego oraz współpracy z firmami ubezpieczeniowymi oferującymi opiekę zdrowotną, a także w ramach kontraktu z NFZ. Ze środków Funduszu finansowane są zabiegi z zakresu ortopedii, chirurgii ogólnej, ginekologii, urologii i okulistyki. W maju 2015 Med Polonia otworzyła nową przychodnię przy ulicy Starołęckiej 42 w Poznaniu. Placówka oferuje usługi w zakresie diagnostyki, leczenia oraz profilaktyki. Inne artykuły Nowe badania w Przychodni Brackiej Guido Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Przychodnia Bracka Guido w Zabrzu, prowadzona przez fundację Unia Bracka, zainwestowała w nowy sprzęt diagnostyczny i rozszerzyła zakres oferowanych świadczeń. Wyposażenie pracowni diagnostyki obrazowej funkcjonującej w tej placówce wzbogaciło się o nowy aparat RTG, przeznaczony do wykonywania badań u dzieci. Przychodnia Bracka Guido otwarta została w marcu 2021 roku i systematycznie rozszerza zakres oferowanych świadczeń. Najmłodsi pacjenci mogą korzystać tutaj także z opieki lekarza pediatry oraz pielęgniarki pediatrycznej, ze szczepień oraz badań laboratoryjnych. Wkrótce placówka zaoferuje także wykonywanie badań USG. Badania RTG dla dzieci dostępne są także w innych placówkach Unii Brackiej – w Przychodni Brackiej Staszic w Katowicach, w Przychodni Brackiej Knurów oraz w Przychodni Brackiej Wesoła w Mysłowicach. Nowoczesne punkty enel-med i Estell w Domu Mody Klif Przychodnia Bracka Guido oferuje świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, konsultacje specjalistyczne, badania diagnostyczne oraz rehabilitację. Działa tutaj poradnia medycyny pracy. Oferuje zarówno świadczenia finansowane przez NFZ oraz komercyjne. Unia Bracka prowadzi kilkadziesiąt przychodni zlokalizowanych na terenie miast i powiatów województwa śląskiego: Katowic, Mysłowic, Bytomia, Sosnowca, Gliwic, Zabrza, Knurowa i Rudy Śląskiej. Zakłady Fundacji poza świadczeniem usług na rzecz klientów indywidualnych zajmują się obsługą firm. Obejmują opieką profilaktyczną ponad 300 firm z terenu całego Śląska. Fundacja Unia Bracka powstała w 1992 roku i została założona przez 63 kopalnie górnictwa węgla kamiennego oraz organizacje związkowe działające w branży górniczej. Ideą powstania Fundacji było zapewnienie górnikom kompleksowej opieki ambulatoryjnej w wielu ośrodkach diagnostyczno-specjalistycznych. Przeczytaj teraz Polsko-Amerykańskie Kliniki Serca zmodernizowały oddział w Ustroniu Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Oddział Kardiologii Polsko-Amerykańskich Klinik Serca w Ustroniu został zmodernizowany. Oficjalna prezentacja oddziału dla mediów i zaproszonych gości miała miejsce 27 lipca 2022. W wyniku inwestycji powstały dodatkowe sale dla pacjentów, wyposażone w nowoczesny sprzęt medyczny. Zwiększona została liczba łóżek intensywnego nadzoru kardiologicznego, gdzie pod opieką lekarzy przebywają pacjenci w ciężkim stanie, często zagrożenia życia. Zwiększenie liczby łóżek oznacza skrócenie czasu oczekiwania na hospitalizację. Oddział jest zlokalizowany w uzdrowisku Ustroń, które jest jednym z największych kompleksów uzdrowiskowych w Europie. W placówce realizowany jest program KOS-Zawał, którego celem jest skoordynowane, specjalistyczne leczenie i rehabilitacja pacjentów kardiologicznych. AHP rozpoczyna działalność w Pile Grupa American Heart of Poland zapewnia ponad 175 tysiącom pacjentów rocznie kompleksową, ciągłą, wielospecjalistyczną opiekę medyczną, integrującą edukację prozdrowotną, profilaktykę, diagnostykę, leczenie oraz rehabilitację. Placówki Grupy wspierają pacjentów cierpiących na choroby cywilizacyjne, w szczególności pacjentów z różnymi postaciami ostrego zespołu wieńcowego, miażdżycą naczyń obwodowych, zaburzeniami rytmu i przewodzenia, niewydolnością krążenia oraz wadami serca. Do Grupy obok Polsko-Amerykańskich Klinik Serca należą również szpitale wielospecjalistyczne, laboratoria oraz Centrum Badawczo-Rozwojowe. AHP kontynuuje opiekę kardiologiczną w Mielcu Przeczytaj teraz Alab laboratoria partnerem turnieju tenisa Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Alab laboratoria po raz kolejny były partnerem medycznym największego turnieju tenisa kobiecego w Polsce WTA250, w którym brała udział światowa lidera rankingu Iga Świątek. Wydarzenie miało miejsce od 25 do 31 lipca 2022. Podczas turnieju Alab prowadził stoisko, na którym oferował wiele atrakcji, takich jak strefa chilloutu z leżakami i wodą, gadżety turniejowe, a także vouchery zniżkowe na pakiety badań. Dodatkową atrakcją był prezentowany dron, służący do medycznego transportu krwi. Od 29 do 31 lipca 2022 dostępny był także mobilny punkt pobrań alab laboratoria, w którym można było skorzystać ze specjalnej oferty badań. Alab realizuje pilotaż badania molekularnego HPV-DNA Alab laboratoria to jedna z największych ogólnopolskich sieci laboratoriów analiz medycznych. Rocznie wykonuje ponad 50 milionów testów medycznych w ramach szerokiego wyboru badań podstawowych, specjalistycznych i genetycznych. Firma przywiązuje dużą wagę do innowacji. Grupa Alab istnieje od 2000 roku, posiada sieć ponad 550 Punktów Pobrań i ponad 90 laboratoriów, które oferują blisko 3500 rodzajów badań. Przeczytaj teraz Psychiatra dziecięcy w Centrum Medycznym Movemed Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Centrum Medyczne Movemed z Bochni, w województwie małopolskim, rozszerzyło zakres oferowanych świadczeń o konsultacje w zakresie psychiatrii dzieci i młodzieży. Konsultacje są komercyjne. Koszt pierwszej wizyty to 370 zł, kolejnych – 270 zł. Specjalista przyjmujący w poradni to rezydent w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, który realizujący program specjalizacji w zakresie uzależnień od substancji psychoaktywnych dzieci i młodzieży. Centrum Medyczne Movemed oferuje także świadczenia psychiatryczne dla dorosłych, a także konsultacje psychologiczne i psychoterapie indywidualne, dla dorosłych, dzieci i młodzieży, a także dla par i dla rodzin. Mazowiecki Szpital Allenort zmienia się w Mazowiecki Szpital Mind Health Poza tym w placówce odstępne są konsultacje lekarzy specjalistów – między innymi neurologa, reumatologa, ortopedy, internisty, diabetologa, endokrynologa czy chirurga naczyniowego. Można tutaj wykonać badania USG, EKG, biopsję, a także badania laboratoryjne. Świadczenia placówki są komercyjne, oferowane są także pakiety badań. Specjalistyczne Centrum Medyczne Movemed mieści się w Bochni przy ulicy Ks. J. Poniatowskiego 40. Prowadzone jest przez spółkę cywilną Marta Mrzygłód, Sabina Nowak. Działa od 2016 roku. Przeczytaj teraz Produkt genXone w raporcie „Top Disruptors in Healthcare” Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Produkt firmy geXone znalazł się w tegorocznym raporcie „Top Disruptors in Healthcare”, opisującym polski sektor medtech. Jest to autorski, unikatowy projekt Nanobiome, polskie badanie mikrobiomu jelitowego z wykorzystaniem całogenomowego sekwencjonowania w technologii nanoporowej. Ma to być narzędzie wspierające przede wszystkim dietetyków lub gastroenterologów. Projekt ten został także nagrodzony w konkursie „i – Wielkopolska – Innowacyjni dla Wielkopolski”. Projekt Nanobiome nagrodzony w konkursie Innowacyjni dla Wielkopolski Raport „Top Disruptors in Healthcare” stanowi przegląd startupów, które proponują nowe ciekawe rozwiązania dla lekarzy i ich pacjentów oraz jednocześnie wywierają wpływ na rozwój sektora medycznego. Celem publikacji było zebranie informacji o innowacyjnych rozwiązaniach dostępnych na rynku oraz pomoc w zawieraniu efektywnych partnerstw między startupami i firmami medycznymi a inwestorami, placówkami medycznymi i końcowymi klientami. W tegorocznej edycji raportu „Top Disruptors in Healthcare” zaprezentowano 144 startupów polskich oraz 14 startupów zagranicznych, z rejonu Europy Środkowo-Wschodniej. Raport został zaprezentowany podczas międzynarodowej konferencji „AI w Zdrowiu”, która odbyła się 14 czerwca 2022 roku w Warszawie. Raport dostępny jest tutaj GenXone to spółka z branży biotechnologicznej, która specjalizuje się w sekwencjonowaniu NGS (ang. next generation sequencing) oraz diagnostyce medycznej. Jest pierwszym w Polsce i jednym z pierwszych dziesięciu na świecie laboratoriów wykorzystujących technologię sekwencjonowania nanoporowego w wielu obszarach nauki, biznesu i medycyny. Współpracuje jako partner komercyjny z firmą Oxford Nanopore Technologies – światowym liderem innowacji biotechnologicznych. Największym akcjonariuszem genXone jest Diagnostyka która posiada obecnie 38,61 procent akcji spółki oraz tyle samo procent głosów na WZA. Przeczytaj teraz Nowe pakiety w Raciborskim Centrum Medycznym Scanmed Autor: Magdalena OkoniewskaDodano: Raciborskie Centrum Medyczne Scanmed przygotowało specjalne pakiety medyczne, w ramach których pacjenci mogą przebadać swoje serce. Pakiety dotyczą dwóch grup pacjentów. Pierwszy pakiet dotyczy osób żyjących w stresie, ale także obciążonych genetycznie chorobą wieńcową, czy będących w grupie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. W ramach pakietu wykonywane jest między innymi EKG, USG tętnic czy badanie Holtera. Pakiet przeznaczony dla osób uprawiających sport – zawodowo i amatorsko, obejmuje między innymi badanie EKG, echo serca i badania laboratoryjne. Scanmed partnerem programu Liderzy Ochrony Zdrowia W Raciborzu Scanmed prowadzi Centrum Kardiologii i Oddział Kardiologii, Elektroterapii i Angiologii. Centra kardiologii Scanmed działają także w Bielsku Podlaskim, Ełku, Częstochowie, Krakowie, Chorzowie, Kluczborku, Kutnie, Iławie, Sosnowcu, Szczecinku, Tomaszowie Mazowieckim, Piotrkowie Trybunalskim i Krakowie. Scanmed prowadzi także centra medyczne w 23 miastach w Polsce, między innymi w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i Pabianicach. W skład Grupy Scanmed wchodzą też dwa pełnoprofilowe szpitale – Szpital św. Rafała w Krakowie oraz Szpital im. Rudolfa Weigla w Blachowni – należące do Systemu Podstawowego Zabezpieczenia Świadczeń Szpitalnych (sieci szpitali). Przeczytaj teraz Marcin Kawa | 2006-10-10 Przygotowany jest już projekt nowych regulacji prawnych zakazujących na terenie Polski jakichkolwiek badań na komórkach macierzystych pochodzących z ludzkich zarodków. Ministerstwo Zdrowia chce, żeby nowe przepisy weszły w życie z początkiem 2007 roku - czytamy w "Naszym Dzienniku". Gotowy projekt nowelizacji Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z 2005 r. z tym zapisem miałby się znaleźć w Sejmie na początku grudnia. Zdaniem wiceministra zdrowia Bolesława Piechy nowe prawo ma uchronić polski system prawny przed ewentualną implantacją doń dyrektyw UE zezwalających na proceder pobierania i wykorzystywania w eksperymentach komórek macierzystych pochodzących z ludzkich embrionów. Jak podkreślił Piecha, u nas takie praktyki "na pewno w żadnym wypadku nie będą dopuszczalne", a "ta ustawa jest najwłaściwszym miejscem na wprowadzenie takiego zapisu" - powiedział dla "Naszego Dziennika". W projekcie ustawy znajdują się również zapisy uregulowań dotyczących pobrań, przechowywania i wykorzystywania krwi pępowinowej, a także zapisy o konsekwencjach w przypadku nieprzestrzegania przyjętego w tym zakresie prawa. W krajach, gdzie badania nad ludzkimi embrionalnymi komórkami macierzystymi są dozwolone, pobierane są one z zarodków powstałych w wyniki zapłodnienia in-vitro. Embrionalne komórki macierzyste mogą potencjalnie zróżnicować się w każdy rodzaj komórek naszego organizmu. Opór przed zakazem badań nad tymi komórkami związany jest z tym, że takie komórki teoretycznie mogą zastąpić dowolną tkankę, która u pacjenta uległa uszkodzeniu, np. mogłyby naprawić uszkodzony rdzeń kręgowy, mięsień sercowy po zawale, leczyć chorobę Parkinsona. Badania nad wykorzystaniem komórek macierzystych u ludzi są jeszcze na wczesnym etapie rozwoju. Problemem jeszcze nie rozwiązanym jest wydajne ich różnicowanie w kierunku poszczególnych tkanek. Przeszkodę tą omijałoby wykorzystanie dojrzałych komórek macierzystych obecnych w poszczególnych narządach - są one już ukierunkowane w rozwoju, to im zawdzięczamy zdolność do regeneracji narządów - jednak w większości tkanek ich identyfikacji i izolacja jest bardzo trudna, czy wręcz niemożliwa. A łatwe do izolacji komórki macierzyste szpiku i krwi pępowinowej mogłyby być stosowane do leczenia chorób tkanki z której pochodzą, czyli nowotworów krwi, niedoborów odporności. W lipcu tego roku kraje członkowskie Unii Europejskiej porozumiały się w sprawie ograniczonego finansowania z unijnych funduszy badań na komórkach macierzystych w ramach unijnego programu badawczego w latach 2007-13 (tzw. siódmy program ramowy). Decyzja zapadła kwalifikowaną większością głosów. Polska oraz Litwa, Słowacja, Austria i Malta były temu przeciwne. Unijne środki będą mogły służyć do finansowania badań na komórkach macierzystych tylko w tych krajach członkowskich, gdzie są one dozwolone, a naukowcy mają podlegać rygorystycznej kontroli, zgodnie z krajowymi przepisami. Z funduszy siódmego programu ramowego nie będzie można finansować badań zmierzających do klonowania ludzi w celach reprodukcyjnych i zmiany dziedzictwa genetycznego człowieka. [PAP] Prace nad komórkami macierzystymi pochodzącymi z ludzkich embrionów budzą wiele kontrowersji. Przeciwko tego typu badaniom protestuje Watykan. Dodatkowo, doświadczenie po głośnym oszustwie jakiego dopuścił się prof. Hwang Wu-Suk, związanym z rzekomym wyprowadzeniem linii komórek macierzystych, które są genetycznie identyczne z komórkami pacjentów, gdyż miały powstać w wyniku klonowania, nakazuje zachować sceptycyzm co do rewelacyjnych wyników związanych z szybkim wykorzystaniem ich w skutecznym leczeniu ludzi. Źródło: Nasz Dziennik, Nauka w Polsce - PAP. Komentarze Souichi Tomoe | 2006-10-10 00:00:00 Hmm... W zakładach prowadzących sztuczne zapłodnienie są setki "niepotrzebnych" embrionów, od których można pozyskać komórki macierzyste. Co byłoby lepszym wyborem - prowadzenie badań nad nimi w celu odkrycia nowych metod leczenia, czy wyrzucenie ich "do kosza"? Rząd wybiera drugie rozwiązanie... =.=' Drożdż | 2006-10-10 00:00:00 Następny idiotyczny pomysł tego rządu. Najpierw zakazali upraw i badań nad GMO a teraz jeszcze to. A biorąc pod uwagę ostatnie doniesienia o możliwości pozyskania komórek macierzystych z embrionów bez ich uszkadzania to prace nad tą ustawą świadczą przedewszystkim o głupocie obecnego rządu i jego fobii na wszystko czego nie rozumieją czyli prawie wszystko. pionty-elemet | 2006-10-12 00:00:00 Dlaczego moj komentarz z wczoraj sie nie ukazal? Pisalem o watpliwosci Naszego Dziennika jako zrodla na temat embrionow i o prawie Unii Europejskiej, ktore jest niestety nadrzedne w stosunku do polskiego, wiec jesli UE uchwali dotowanie badan na komorkach macierzystych z embrionow jako Dyrektywe, to Polska bedzie musiala nasz zakaz zmienic, inaczej po prostu przegra w Trybunale w Strasburgu i ideologia tu nic nie pomoze. Dlaczego ten post sie nie ukazal? Moderator | 2006-10-12 00:00:00 Komentarz nie został przesłany - nie widziałem go w panelu. Proszę jeszcze raz go napsiać, o ile to możliwe. Roman Kupsztal | 2006-10-23 00:00:00 Pewnie ! Wszędzie na świecie prowadzi się takie badania, tylko Polska jak zwykle jest zupełnym zadupiem. Trzeba patrzeć na możliwe ogromne medyczne korzyści a nie kierować się głupią średniowieczną moralnością. Wielu chorych czeka na ratunek. A zdrowe byczki z PiSu i inne Giertychy są przeciw. Pewnie ! To nie oni są kalekami ! Żenada. Banshee | 2006-11-05 00:00:00 Skandal! Świat idzie na przód a w POLSCE zakazuje się prowadzić badania nad komórkami macierzystymi. To dlatego ze w POLSCE wolą jak ludzie cierpią i umierają bo KOŚCIÓŁ & ściągają kasę na pogrzebach i nieszczęściach ludzkich! Polska to kraj coraz bardziej średniowieczny niż nowoczesny. Jak kiedyś dojdę do władzy to unieważnię te kretyńskie ustawy Giertychopodobnych mamutów. Oby nie było za późno. xxx | 2006-12-09 00:00:00 Jak można przekonać polityków że komórki macierzyste w przyszłości mogą być ratunkiem dla ciężkich chorób, skoro oni nawet w ewolucje nie wierzą! W sumie oni w nic nie wierzą poza małymi kolorowymi banknotami i zerami na swoim koncie bankowym. :( dot | 2006-12-11 00:00:00 a oni sie dziwia, ze mlodzi ludzie wyjezdzaja z polski za praca! czoper | 2006-12-19 00:00:00 ja takie badania popieram w 100%, podziwiam tych wszystkich naukowców, moim zdaniem to wyraz szacunku dla ludzkiego życia, a jak to już powiedziano nic co ludzkie nie powinno być nam obce. Oby POLSKA się opamiętała. A do sceptyków takie pytanie: Czy lepiej wydawać kasę na kolejne F16 (oby się nie przydały), czy na badania, które pozwolą nas uratować? Ale te komentarze dają mi nadzieję na to, że jeszcze są rozsądni ludzie, którzy po prostu chcą żyć. Myślałem, że cywilizacja to nie autodestrukcja. W POLSCE musi być inaczej. Kto podziela moją opinię niech napisze na moje gg: 5929207 czoper | 2006-12-19 00:00:00 i tylko jeszcze jedno: nie tworzę planu budżetowego tego państwa, może nawet bym tego nie potrafił zrobić, ale nie uwierzę w brednie o braku pieniędzy na służbę zdrowia. Pieniądze w tym kraju są, inna sprawa, że źle dysponowane. Mam ogromny szacunek dla lekarzy. Nawet dla tych, którzy wyjechali, bo wierzę, że nie zmarnują swoich predyspozycji, a w liberalnych krajach wręcz rozszerzą swoje horyzonty. Oby tylko mieli sposobność przenieść to wszystko do naszego kraju. bart | 2007-01-12 00:00:00 niech ci co mowia nie siada sobie na jeden dzien na wozku to szybko zmienia zdanie ! Marcin - Fizyk | 2007-03-12 00:00:00 Nie wiem czym kierowal sie tutaj nasz rzad, ale moim zdaniem ten zakaz to kolejny idiotyzm w polskim ustawodawstwie, i juz z daleka zalatuje zle pojeta etyka majaca swoje keorzenie u boku Kosciola. Ludzie mamy taki potencjal intelektualny jako naród,a rzadza nami ciagle jakies dziwne dogmaty religijne i prymitywne ludzkie pobudki. Zdecydowanie potepiam takie myslenie, te komórki moglyby zrewolucjonizowac protetyke ogólnie, no ale cóz ja jeden moge zmienic.. batmanatma | 2008-02-22 17:01:22 souichi tomoenajlepiej by było jakby nikt tych embrionów nie stawiał w sytuacji gdzie ich życie jest zagrozone lub są niemiałbyś tych głupich rozterek ktos | 2009-10-18 09:52:00 Tyle osób czeka na pomoc a wam etyka w głowach. Choroby nowotworowe stanowią wciąż jedną z najczęstszych przyczyn zgonów. Według najnowszego, alarmującego raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2018 roku, nowotwory są przyczyną śmierci już blisko 10 milionów ludzi rocznie, co oznacza jednego na 8 mężczyzn i jedną na 11 kobiet1. Szacuje się, że w Polsce w ciągu ostatnich trzech dekad liczba zachorowań na nowotwory złośliwe wzrosła ponad dwukrotnie. Obecnie są one drugą przyczyną zgonów w naszym kraju i zabijają rocznie blisko 110 tysięcy osób – czyli tyle, ile liczy populacja średniego miasta wielkości Wałbrzycha2. Choć na przestrzeni dziesięcioleci testowano i stosowano wiele typów chemioterapeutyków i metod leczenia, najbardziej obiecującą bronią współczesnej medycyny wydają się być terapie celowane, zwalczające ściśle określone komórki. Nowoczesne podejście terapeutyczne opiera się oczywiście na kompleksowym poznaniu genezy i progresji nowotworów. Przełomem w naszej wiedzy o patogenezie rozwoju nowotworów było odkrycie nowotworowych komórek macierzystych. Ta rewolucyjna teoria rzuca zupełnie nowe światło na diagnozę i skuteczne leczenie chorób nowotworowych. Komórki macierzyste – czyli jakie? Komórki macierzyste to komórki o braku konkretnej specjalizacji, które są zdolne do samoodnawiania i różnicowania w wiele odmiennych typów komórek tworzących konkretne tkanki i organy. Istnieje kilka typów komórek, macierzystych, różniących się potencjałem różnicowania. Już podczas wczesnego etapu rozwoju zarodka, po zapłodnieniu, powstają blastomery, które mogą różnicować się do każdego typu komórek, są to więc tzw. komórki totipotencjalne. Tego typu komórki mogą dać początek każdej wyspecjalizowanej komórce całego organizmu, łożysku, błonom płodowym i wszystkim typom komórek niezbędnym w czasie embriogenezy. Na dalszym etapie rozwoju zarodka następuje podział na linię komórek płciowych oraz somatycznych – pluripotencjalnych, które mogą utworzyć tkanki powstające ze wszystkich trzech listków zarodkowych (ekto-, endo- i mezodermy). Dzięki swoim zdolnościom do samoodnawiania i prawie nieskończonej możliwości podziałów, pula somatycznych komórek macierzystych, występujących we wszystkich tkankach dojrzałego organizmu, pełni rolę swoistego systemu naprawczego umożliwiając zastąpienie martwych komórek nowymi. Z kolei komórki multipotencjalne zasiedlają większość tkanek i narządów dorosłego organizmu. Mają zdolność do różnicowania się w linie komórek specyficznych dla środowiska określonej tkanki czy narządu3. Najmniejszym potencjałem charakteryzują się komórki unipotencjalne, które mają zdolność różnicowania się w tylko jedną linię, np. spermatogonia. Chociaż w większości tkanek dorosłego człowieka komórki macierzyste tworzą bardzo małe populacje (rzędu 1–2% wszystkich komórek), ich obecność jest niezbędna w czasie całego życia pozapłodowego. Nie tylko zapoczątkowują one drogę różnicowania do określonego typu komórek, ale pełnią funkcje ochronne, np. przed przypadkowymi Tab. 1. Przykłady markerów powierzchniowych definiujących ludzkie nowotworowe komórki macierzyste w poszczególnych nowotworach11. Typ nowotworu Markery piersi CD44, CD24, CD133, ALDH1 jelita grubego CD44, CD24, CD29, CD133, CD166 mózgu CD90, CD133, CD15 głowy i szyi CD44, CD271 skóry CD20, CD271 wątroby CD44, CD90, CD133, CD13 płuc CD44, CD133,CD166 endometrium CD133, ALDH1 hematologiczne CD34, CD38, CD19, CD26 Mała populacja – wielki wpływ Już na początku XX wieku podejrzewano, że nowotwory cechuje pewna heterogenność, co oznacza, że nie wszystkie komórki nowotworu są takie same i nie wszystkie są jednakowo zdolne do indukowania progresji choroby. Wiele typów nowotworów może rozwijać się z komórek o cechach przypominających komórki macierzyste pluripotencjalne, jednakże ówczesna nauka nie dysponowała wystarczająco czułymi technikami molekularnymi, aby można było przeprowadzić szczegółowe badania i to udowodnić. Dopiero w 1997 roku, w badaniach nad modelem ostrej białaczki szpikowej (AML), po raz pierwszy zidentyfikowano niewielką pulę komórek nowotworowych o fenotypie charakterystycznym dla komórek macierzystych dorosłego człowieka [CD34(+)/CD38(−)], które po przeszczepieniu do szpiku kostnego myszy laboratoryjnych ulegały podziałom i prowadziły do całkowitego odtworzenia choroby5. Współcześnie coraz więcej dowodów wskazuje na istnienie pewnej populacji komórek, także w przypadków guzów litych (np. guzów mózgu i piersi), która ma charakter komórek macierzystych, zdolnych do samoodnawiania6, 7. Według tzw. hierarchicznej koncepcji rozwoju chorób nowotworowych – tylko nieliczna populacja komórek nowotworowych posiada potencjał formowania guza i tylko te komórki odpowiadają za rozwój i progresję nowotworu, dając początek innym zróżnicowanym komórkom guza. Druga z istniejących teorii sugeruje, że dany nowotwór rozwija się dzięki klonalnej ekspansji jednej z komórek, która nabyła najkorzystniejsze zmiany onkogenne i która poprzez aktywną proliferację zdominowała inne typy CSC w swoim otoczeniu, a jej klonalne potomstwo zdominowało wszystkie komórki nowotworowe8. Za nowotworowe komórki macierzyste uznaje się grupę niezróżnicowanych komórek, które mogą zostać wyizolowane na podstawie ekspresji określonej cząsteczki lub kombinacji cząsteczek nazywanych markerami. W literaturze komórki te nazywa się nowotworowymi komórkami macierzystymi, natomiast w terminologii anglojęzycznej: cancer stem cells (CSC) lub tumor initiating cells (TIC). Komórki te wykazują podwyższoną zdolność do onkogenezy w porównaniu do zwykłej komórki nowotworowej, powodują utworzenie guza nowotworowego u laboratoryjnych myszy o obniżonej odporności (ang. Severe Combined Immunodeficiency, SCID), a także mogą być odpowiedzialne za przerzutowanie9. Zwykłe komórki nowotworowe mają bardzo ograniczoną możliwość samoodnawiania lub są jej pozbawione, co sugeruje, że to właśnie populacja nowotworowych komórek macierzystych może być odpowiedzialna za wzrost i rozprzestrzenianie się nowotworu. Identyfikacja CSC Nowotworowe komórki macierzyste są najczęściej identyfikowane i izolowane na podstawie występowania lub badania zmian poziomu określonej charakterystycznej cząsteczki – tzw. markera. Najczęściej jest to białko lub glikoproteina występująca na powierzchni komórki, należąca do grupy CD (ang. Cluster of Differentiation), jak choćby popularny marker CD133. Analizie poddawany jest także poziom enzymów obecnych w cytoplazmie komórki, np. dehydrogenazy aldehydowej ALDH lub poziom ekspresji białek transporterów z grupy ABC, pełniących kluczową rolę w oporności wielolekowej10. Niestety, jak dotąd nie znaleziono najlepszego, uniwersalnego markera, na podstawie którego można byłoby zidentyfikować CSC niezależnie od rodzaju nowotworu. Obecnie proponuje się raczej poszukiwanie grupy kilku do kilkunastu markerów, których wspólna ekspresja wskazuje na obecność CSC danego typu nowotworu (tabela 1). Głównym problemem w dokładnej identyfikacji CSC wydaje się brak specyficzności markerów – wiele cząsteczek występuje zarówno na powierzchni komórek nowotworowych, jak i zdrowych. Dodatkowo, w opracowaniu skutecznych metod diagnostycznych nie pomaga fakt genetycznej heterogenności nowotworów, jak i istnienie ciągłej selekcji najlepiej przystosowanych do danego środowiska komórek8. Wydaje się więc, że komórki nowotworu często wymykają się ze sztywnych ram naukowego poznania, co często potwierdzano doświadczalnie. Na przykład w badaniach nad nowotworem mózgu – glejakiem, zależnie od analizowanej części guza, zidentyfikowane nowotworowe komórki macierzyste miały zarówno fenotyp CD133+, jak i CD133–12. Podobną genetyczną zmienność wykazano dla macierzystych komórek nowotworu piersi – część populacji określono jako CD24–/CD44+ , natomiast część jako CD24+/CD44–13. Właśnie dlatego najlepsze rezultaty poszukiwań mają gwarantować panele złożone z wielu potencjalnych markerów, których ekspresja powinna być określana jednocześnie. W praktyce laboratoryjnej do identyfikacji i izolowania nowotworowych komórek macierzystych wykorzystuje się najczęściej technikę cytometrii przepływowej, która umożliwia sortowanie heterogennej mieszaniny komórek w oparciu o charakterystykę fluorescencji i załamania światła. W tej metodzie najczęściej stosuje się kilka specyficznych przeciwciał monoklonalnych przeciwko charakterystycznym dla danej tkanki markerom (tabela 1) i połączonych z różnobarwnymi barwnikami fluorescencyjnymi14. Uważa się, że najpewniejszym testem in vivo potwierdzającym istnienie puli nowotworowych komórek macierzystych jest ich wszczepienie do specjalnie przygotowanych myszy laboratoryjnych z upośledzoną odpornością (tzw. ksenotransplantacja) i ocena ich zdolności do odtworzenia guzów nowotworowych15. Funkcjonowanie CSC w środowisku niszy Nowotworowe komórki macierzyste mają bardzo wiele cech normalnych komórek macierzystych, głównie niezwykłe zdolności odnowy, różnicowania i multipotencji. Jednym z ważnych czynników bezpośrednio wpływających na utrzymywanie populacji komórek macierzystych jest otoczenie, mikrośrodowisko nazywane niszą16. Nisza ta warunkuje dalsze losy komórki – jest odpowiedzialna za to, czy komórka „wybierze” drogę samoodnawiania, czy też różnicowania do innego typu komórek, np. w celu gojenia rany czy uzupełnienia ubytku zdrowych komórek danej tkanki. Komórki macierzyste, aby utrzymać swoje wyjątkowe właściwości i zdolność samoodnowy, potrzebują sygnałów zewnętrznych od komórek niszy, w której występują. Wydzielane związki sygnałowe mogą pośredniczyć w aktywacji szlaków decydujących o dalszym losie komórek macierzystych. Komórki niszy mogą mieć także fizyczny wpływ na podział komórki macierzystej. Podczas podziału mitotycznego komórka dzieli się na dwie komórki potomne – jedna z nich będzie dziedziczyć przyłączenie do innych komórek niszy, natomiast druga aktywować geny niezbędne do dalszego różnicowania. W wyniku tego – w niewielkiej odległości od siebie – mogą egzystować komórki zdolne do samoodnawiania oraz różnicujące się. To właśnie mikrośrodowisko niszy jest również odpowiedzialne za zabezpieczanie przed niekontrolowanym rozprzestrzenieniem komórek macierzystych w organizmie8. Najprawdopodobniej nowotworowe komórki macierzyste podlegają takim samym regulacjom w swoim mikrootoczeniu. Kontrowersyjną kwestią pozostaje częstość występowania puli komórek macierzystych w populacji komórek nowotworowych. O ile zwykłe komórki macierzyste występują w tkankach w bardzo małych ilościach, często nawet mniej niż 1% całości, coraz więcej dowodów świadczy o tym, że CSC mogą stanowić dość znaczną część populacji komórek guza. Oszacowano, że w przypadku nowotworów piersi, domniemane nowotworowe komórki macierzyste o fenotypie CD24–/CD44+ stanowią nawet do 60% wszystkich komórek nowotworowych, a w nowotworze jelita grubego komórki o fenotypie CD133+ to około 25%6, 17. Najnowsze badania bioinformatyczne opierają się na opracowywaniu specjalistycznych modeli matematycznych i statystycznych, które mogłyby być pomocne w szacowaniu frakcji komórek macierzystych inicjujących odtwarzanie guza w poszczególnych typach choroby18. Rys. 1. Zasada działania standardowej i celowanej terapii przeciwnowotworowej14, 19. Nowoczesne terapie przeciwnowotworowe Zwiększająca się częstość zapadalności na choroby nowotworowe zmusza naukowców do poszukiwania coraz nowocześniejszych i bardziej skutecznych metod leczenia, uwzględniających wyeliminowanie puli nowotworowych komórek macierzystych. Skuteczna terapia przeciwnowotworowa powinna zwalczać nie tylko zróżnicowane komórki guza, ale i populację nowotworowych komórek macierzystych. Powszechnie stosowane, konwencjonalne strategie jak chemioterapia, radioterapia czy immunoterapia są zdolne jedynie do unieszkodliwiania szybko rosnących, zróżnicowanych komórek nowotworowych (rys 1). Ich zastosowanie może co prawda spowodować redukcję ogólnej masy guza, ale już nie zabicie komórek mogących inicjować jego powstawanie. Efekty takiego leczenia będą często krótkotrwałe i już nawet po kilku miesiącach może nastąpić nawrót choroby. Co gorsze – pozostałe komórki nowotworowe mogą uodpornić się na szereg leków przeciwnowotworowych lub wykazywać wręcz większą inwazyjność, co jest oczywiście negatywnym prognostykiem dla pacjenta14. Do skonstruowania specyficznej, tzw. celowanej chemioterapii niezbędna jest szczegółowa identyfikacja markerów nowotworowych komórek macierzystych. Propozycje nowych strategii terapeutycznych mogą opierać się na przykład na wykorzystywaniu nanocząsteczek – liposomów, polimerowych miceli czy dendrymerów – działających jak kapsuły z zamkniętym wewnątrz lekiem, które docierają jedynie do komórek z określonym antygenem. Dzięki temu, cytostatyk trafiałby selektywnie do komórki o charakterze macierzystym, nie uszkadzając przy tym zdrowych tkanek organizmu. W jednej z eksperymentalnych terapii nowotworu piers... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Naturoterapia w praktyce" w roku + wydania specjalne Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły i filmy ...i wiele więcej! Sprawdź Tzw. terapie komórkami macierzystymi niekiedy nie mają nic wspólnego ani z terapią, ani z komórkami macierzystymi - ostrzega biotechnolog prof. Józef Dulak z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W rozmowie z PAP mówi, gdzie nauka udowodniła już pozytywne działanie komórek macierzystych, a gdzie nie."W Polsce pojawiają się kolejne ośrodki, które - często za spore sumy - oferują pacjentom `terapię komórkami macierzystymi`" - mówi w rozmowie z PAP prof. Józef Dulak. Jego zdaniem to, co w takich placówkach jest nazywane "terapią eksperymentalną", czasami nie ma naukowych podstaw. W dodatku gabinety te nazywają "macierzystymi" komórki, których takie cechy nie zostały potwierdzone - dodaje. Prof. Dulak jest kierownikiem Zakładu Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektorem naukowym Śląskiego Parku Technologii Medycznych Kardio-Med Silesia w Zabrzu i członkiem Komitetu Biotechnologii PAN. Badania naukowe nad komórkami macierzystymi prowadzi od kilkunastu lat. Rozmówca PAP opowiada, że naukowcy w rzetelnych i potwierdzonych badaniach naukowych oczywiście wykazali już skuteczność terapii komórkami macierzystymi w leczeniu niektórych chorób. To dlatego np. przeszczepy komórek macierzystych ze szpiku kostnego stosowane są w leczeniu niedokrwistości, niedoborów immunologicznych, białaczek. "Działanie tych przeszczepów związane jest z tym, że w szpiku kostnym znajdują się też komórki macierzyste i progenitorowe. Są to komórki, które odtwarzają komórki krwi" - tłumaczy naukowiec. Poza tym - mówi profesor - badania naukowe potwierdziły, że komórki macierzyste pobrane z komórek oka mogą być stosowane w leczeniu uszkodzenia rogówki. I dodaje, że komórki macierzyste pobrane ze skóry pomagają w leczeniu np. rozległych oparzeń czy owrzodzeń. "Jeśli jednak ktoś wie, iż komórki macierzyste mogą przynosić świetny skutek w jednej chorobie - to nie wystarczy, żeby analogiczne terapie oferować do leczenia wielu innych chorób. W dodatku, jeśli takie eksperymentalne terapie nie mają uzasadnienia naukowego" - podkreśla rozmówca PAP. Do takich działań, które bez podstaw są szeroko reklamowane, zalicza on zastosowanie komórek z krwi pępowinowej czy z tzw. galarety Whartona w sznurze pępowinowym do leczenia np. autyzmu, porażenia mózgowego czy stwardnienia zanikowego bocznego. "Nie ma żadnych dowodów na to, że komórki macierzyste mają jakikolwiek związek z autyzmem czy z porażeniem mózgowym” – opowiada. I dodaje, że są poważne wątpliwości co do „macierzystości” komórek z galarety Whartona. "Stosować takie komórki ‘macierzyste’ do leczenia autyzmu czy do leczenia porażenia mózgowego to tak, jakby stosować aspirynę na wszelkie możliwe choroby. Aspiryna owszem - jest świetnym lekiem: przeciwzapalnym czy przydatnym w chorobach układu krążenia. Ale to nie znaczy, że można nią leczyć np. wrzody żołądka" - porównuje. Prof. Dulak zwraca też uwagę, że każda terapia eksperymentalna może przynosić skutki uboczne. "Skandalem jest odpłatne oferowanie tego rodzaju terapii pacjentom, którzy cierpią na ciężkie, nieuleczalne choroby - z sugestią, że to jest metoda, która może przynieść efekty" - mówi. Jak dodaje, nawet, jeśli pacjent chce wierzyć, że nastąpi cud - żaden lekarz czy naukowiec nie powinien tego sugerować. "Lekarz ma obowiązek powiedzieć pacjentowi, że terapia, którą mu oferuje, to eksperyment. Musi przedstawić pacjentowi wszelkie za i przeciw przeprowadzenia próby" - mówi naukowiec. "Czerwona lampka ostrzegawcza powinna się nam zapalić, jeśli udział w eksperymentalnej terapii komórkami macierzystymi jest płatny" - sugeruje prof. Dulak pacjentom, którzy rozważają skorzystanie z takich rozwiązań. Jak wyjaśnia, w rzetelnych badaniach naukowych pacjenci nie muszą płacić za udział w terapii, o której nie wiadomo, jaki przyniesie skutek. Takie badania finansowane są np. z grantów. Dodaje jednak, że niekiedy również lekarze w publicznych placówkach - często w dobrej wierze - decydują się na przeprowadzenie terapii eksperymentalnej, z wykorzystaniem komórek macierzystych. "Uważam, że w przypadku nieuleczalnych obecnie chorób pacjent i lekarz mają prawo podjęcia ryzyka. Nic jednak nie zwolni lekarzy czy naukowców z obowiązku myślenia i odpowiedzialności. Powinni oni postępować w jedyny dopuszczalny sposób: rozeznać, czy dana terapia w leczeniu danej choroby ma wystarczające i rzeczywiste uzasadnienie medyczne i biologiczne, czy ma podstawy naukowe. I czy szanse na korzyści przewyższają ryzyko niepowodzeń i efektów ubocznych. Nie można tworzyć w pacjentach złudnej nadziei" - podkreśla naukowiec. Aby takie eksperymentalne terapie można było prowadzić, za każdym razem konieczna jest zgoda komisji bioetycznej. Prof. Dulak krytykuje jednak ich praktykę: "W mojej ocenie komisje bioetyczne w sposób bardzo niefrasobliwy zgadzają się czasami na tego rodzaju próby, nie mając nawet solidnej wiedzy, czym są komórki macierzyste". KOMÓRKI MACIERZYSTE I ICH RODZAJE Według powszechnie przyjętych przez środowisko naukowe kryteriów - mówi prof. Dulak - komórki macierzyste charakteryzują się dwiema cechami. "Pierwsza z nich to zdolność do samoodnowy - takich podziałów, w wyniku których powstają ponownie niezróżnicowane komórki macierzyste. Druga cecha to naturalna zdolność niewyspecjalizowanych komórek do różnicowania się w kierunku różnych komórek" - opowiada. Nie jest jednak tak, że każda komórka macierzysta może się zróżnicować do dowolnego typu komórki. A intensywne podziały komórek same w sobie nie są żadnym dowodem na „macierzystość” – zwraca uwagę rozmówca PAP. Jeśli chodzi o wykorzystywanie komórek macierzystych, naukowcy zajmują się trzema ich grupami. Są to komórki pluripotencjalne, multipotencjalne i unipotencjalne. Komórki pluripotencjane - mają zdolność do różnicowania do niemal wszystkich typów komórek w organizmie (z wyjątkiem np. komórek łożyska). W przyrodzie komórki pluripotencjalne występują w zarodku. Ponieważ jednak badania na zarodkowych komórkach macierzystych mogą budzić zastrzeżenia natury etycznej, wypracowano sposób, jak uzyskać komórki pluripotencjalne z dorosłych komórek organizmu. To tzw. indukowane komórki pluripotencjalne (IPS). Za badania związane z tym tematem Shinya Yamanaka otrzymał w 2012 r. Nagrodę Nobla. Jak wyjaśnia prof. Dulak, komórki takie jak krwinki białe czy komórki skóry można przeprogramować tak, by uzyskać z nich IPS-y. Komórki multipotencjalne - różnicują tylko do komórek wywodzących się z jednego z trzech listków zarodkowych. Przykładem komórek multipotencjalnych są np. komórki hematopoetyczne w szpiku kostnym. One różnicują do różnych komórek krwi. W szpiku kostnym znajdują się też komórki mezenchymalne, które różnicują do kości, chrząstek, tłuszczu. Natomiast komórki unipotencjalne - różnicują do jednego rodzaju komórek, np. komórek jednej tkanki. Przykładem są chociażby znajdujące się w mięśniach komórki satelitarne, które mają zdolność do regeneracji mięśni szkieletowych. Zrozumienie tego podziału pomaga rozeznać się, gdzie terapie komórkami macierzystymi (i jakiego typu) mogą mieć sens. CZY TO, CO REKLAMUJE SIĘ JAKO KOMÓRKI MACIERZYSTE, TO KOMÓRKI MACIERZYSTE? Badania kliniczne (z udziałem ludzi) wykorzystujące indukowane komórki pluripotencjalne na świecie dopiero ruszają - mówi prof. Dulak. "W Polsce indukowane komórki macierzyste, IPS, jeszcze nigdzie nie są obecne w ofercie leczenia" - zauważa. Dodaje, że proces ich otrzymywania jest skomplikowany i czasochłonny. "Mój zespół np. potrzebuje trzech tygodni, aby z IPS-ów z uzyskanych z krwi ludzkiej powstały kardiomiocyty - komórki serca. Ale nie wykonujemy badań na ludziach. To wciąż są badania na zwierzętach eksperymentalnych" - opowiada. To, co oferują niektóre gabinety, może jednak sprawiać wrażenie właśnie terapii "komórkami macierzystymi". "Jedna z takich metod sprowadza się do pobrania krwi od pacjenta z chorobami stawów, jej inkubacji w temperaturze 37 stopni, a potem wstrzyknięcia do stawu. To nie ma nic wspólnego z terapią komórkami macierzystymi (choć reklamuje się ją łącznie z terapią komórkami macierzystymi). Można mieć duże wątpliwości co do skuteczności metody" - mówi prof. Dulak. Prof. Dulak zachęca pacjentów do ostrożności. "Na razie wszelkie oferty związane z podawaniem tzw. komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej, z własnej krwi, czy z galarety Whartona to nie są terapie komórkami macierzystymi w świetle rzetelnych badań naukowych. Nie ma wystarczającego uzasadnienia naukowego do stosowania tych terapii" - mówi. Pytany, czy komórki macierzyste mogą być pomocne w ortopedii, prof. Dulak odpowiada: "Istnieją komórki, które potrafią wytwarzać chrząstkę; są to komórki mezenchymalne ze szpiku kostnego. Na razie jednak brak przekonujących dowodów, by tego typu metody stosować w sposób komercyjny". Nadzieje budzi wykorzystanie komórek macierzystych do regeneracji serca po zawale. Ale nie komórek ze szpiku kostnego, tłuszczu, czy galarety Whartona, tylko IPS różnicowanych do kardiomiocytów. Nad rozwiązaniami w tym zakresie pracuje wiele zespołów na świecie, w tym nasze w Krakowie i Zabrzu. Na razie jednak nie ma wystarczających badań, które pokazywałyby, jak taki zabieg powinien wyglądać, aby był skuteczny i nie przynosił szkody pacjentowi - mówi prof. Dulak. W październiku wybuchł skandal, dotyczący stosowania tzw. komórek macierzystych pobranych ze szpiku w leczeniu przewlekłej niewydolności serca. Uniwersytet Harvarda wycofał ponad 30 prac Piero Anversy, który w swoich badaniach proponował, jak prowadzić takie terapie po zawale. Anversie zarzucono, że swoje badania fałszował. "Na szczęście w Polsce nie oferowano komercyjnie zabiegów jego pomysłu" - podsumował prof. Dulak. BANKI KRWI PĘPOWINOWEJ Prof. Dulak wyraża też wątpliwości związane z niektórymi terapiami z użyciem krwi pępowinowej oraz komórek z tzw. galarety Whartona ze sznura pępowinowego. W krwi pępowinowej zawarte są komórki progenitorowe krwi, a więc dające początek komórkom krwi. „Macierzystość” komórek z galarety Whartona jest natomiast bardzo wątpliwa. "Terapia z użyciem komórek z krwi pępowinowej może być wykorzystana do leczenia pacjentów, którzy chorują na choroby krwi" - ocenia naukowiec. Chodzi np. o takie przypadki zachorowania na niedobory odporności czy białaczkę, kiedy nie można znaleźć dawców szpiku kostnego. "Na świecie wykonano już kilkadziesiąt tysięcy przeszczepień krwi pępowinowej. To ma uzasadnienie" - mówi. Krytykuje jednak ideę komercyjnych banków krwi pępowinowej. Według niego gromadzenie krwi pępowinowej ma sens tylko w bankach publicznych, gdzie komórki mogą być wykorzystane przez dowolną osobę, a nie jedynie przez dawcę (zwłaszcza, że w przypadku rozwoju u dziecka choroby nie ma podstaw do zastosowanie jego własnej krwi Bankowanie takiej krwi tylko na prywatny użytek to polisa bez pokrycia" - ocenia. EKSPERYMENTY Prof. Dulak zaznacza, że badania nad komórkami macierzystymi prowadzone są obecnie w najlepszych laboratoriach. Może się więc okazać, że z czasem komórki macierzyste znajdą kolejne zastosowania. Obiecującymi kierunkami badań jest wykorzystywanie IPS-ów w terapii Parkinsona (takie badania prowadzi się w Szwecji), a także w terapii zwyrodnienia plamki żółtej oka (Japonia). Trwają też badania nad wykorzystywaniem komórek zarodkowych w leczeniu innej choroby oczu - choroby Stargardta. Zarodkowe komórki macierzyste różnicowane do komórek produkujących osłonkę mielinową nerwów testowane są też w USA w ramach badań u pacjentów zaraz po uszkodzeniu rdzenia kręgowego – mówi prof. Dulak. Na razie jednak badania te przeprowadzono na małych grupach pacjentów. Aby potwierdzić lub obalić hipotezy o słuszności stosowania w tych przypadkach komórek macierzystych, potrzeba o wiele większych prób, prowadzonych w odpowiedni sposób, z zachowaniem grup kontrolnych i tzw. „ślepej” próby (kiedy ani pacjent ani lekarz nie wiedzą, czy podawany zastrzyk zawiera badany lek - a w tym przypadku komórki- czy tylko sól fizjologiczną). Autorka: Ludwika Tomala lt/ zan/

leczenie raka komórkami macierzystymi w polsce